Перевод: с латинского на все языки

со всех языков на латинский

captiones C

  • 1 captio

    captio, ōnis, f. (capio), I) das Fassen, Ergreifen, pignoris, Gaius inst. 4, 12 u.a.; vgl. Gell. 7, 10, 3. – II) das Fangen, 1) eig., das Fangen, a) eines Tieres, Vulg. 2. Petr. 2, 12: fovea captionis, die Fanggrube, Greg. in Iob 9. § 85. – meton., das Netz, Vulg. psalm. 34, 8. – b) eines Menschen, die Gefangennehmung, Verhaftung, Vulg. psalm. 123, 6; ad Rom. 11, 9: domini, Ambros. de ebitu Valent. § 35. – 2) übtr.: a) das Täuschen, die Täuschung, der Betrug (vgl. Lorenz Plaut. most. 910), istaec captio est, Plaut.: in parvula re captionis aliquid vereri, Cic.: in captionem incidere, Quint.: Plur., captiones metuis, Plaut. asin. 790. – meton., der Schaden, Nachteil, ne quid captioni mihi sit, Plaut. most. 922: mea captio est, si etc., Cic. ad Att. 5, 4, 4: saepe cum magna captione a rebus nostris revocamur, Gaius dig. 29, 3, 7: nihil sine captione investigari potest, Iavol. dig. 50, 17, 200. – b) das Verfängliche in Worten, quanta esset in verbis captio, si etc., Cic. Brut. 198: in qua parte quoque in verbo captio foret, Gell. 18, 13, 6: eam sententiam nihil habere aut captionis aut vitii, Cic. part. or. 133. – meton. = σόφισμα (s. Sen. ep. 45, 8. Gell. 18, 13, 2), der Fangschluß, Trugschluß, das Sophisma, c. dialectica, Cic.: captio soluta aut parum intellecta, Gell.: captionis sophisticae solutio, Gell.: captiones discutere, explicare, refellere, Cic.: induere se in captiones, Cic.: occurrunt captiones, Cic.: erant autem captiones ad hoc fere exemplum, Gell.

    lateinisch-deutsches > captio

  • 2 captio

    captio, ōnis, f. (capio), I) das Fassen, Ergreifen, pignoris, Gaius inst. 4, 12 u.a.; vgl. Gell. 7, 10, 3. – II) das Fangen, 1) eig., das Fangen, a) eines Tieres, Vulg. 2. Petr. 2, 12: fovea captionis, die Fanggrube, Greg. in Iob 9. § 85. – meton., das Netz, Vulg. psalm. 34, 8. – b) eines Menschen, die Gefangennehmung, Verhaftung, Vulg. psalm. 123, 6; ad Rom. 11, 9: domini, Ambros. de ebitu Valent. § 35. – 2) übtr.: a) das Täuschen, die Täuschung, der Betrug (vgl. Lorenz Plaut. most. 910), istaec captio est, Plaut.: in parvula re captionis aliquid vereri, Cic.: in captionem incidere, Quint.: Plur., captiones metuis, Plaut. asin. 790. – meton., der Schaden, Nachteil, ne quid captioni mihi sit, Plaut. most. 922: mea captio est, si etc., Cic. ad Att. 5, 4, 4: saepe cum magna captione a rebus nostris revocamur, Gaius dig. 29, 3, 7: nihil sine captione investigari potest, Iavol. dig. 50, 17, 200. – b) das Verfängliche in Worten, quanta esset in verbis captio, si etc., Cic. Brut. 198: in qua parte quoque in verbo captio foret, Gell. 18, 13, 6: eam sententiam nihil habere aut captionis aut vitii, Cic. part. or. 133. – meton. = σόφισμα (s. Sen. ep. 45, 8. Gell. 18, 13, 2), der Fangschluß, Trugschluß, das Sophisma, c. dialectica, Cic.: captio soluta aut parum intellecta, Gell.: captionis sophisticae solutio, Gell.: captiones discutere, explicare, refellere, Cic.:
    ————
    induere se in captiones, Cic.: occurrunt captiones, Cic.: erant autem captiones ad hoc fere exemplum, Gell.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > captio

  • 3 captio

    captĭo, ōnis, f. [capio].
    I.
    Lit., a catching: pignoris, Gai Inst. 4, 12; 4, 29; cf. Gell. 7, 10, 3: odoris, Lact. Opif. Dei, 10.—
    B.
    A seizing, apprehension:

    domini,

    Ambros. Ob. Valent. 35.—
    II.
    Trop., a deceiving, deception, fraud, deceit, Plaut. Ep. 2, 2, 112; 5, 2, 36; id. Most. 5, 2, 23; id. Truc. 2, 7, 65:

    si in parvulā re captionis aliquid vererere,

    Cic. Quint. 16, 53:

    incidere in captionem,

    Dig. 4, 1, 1:

    consilium multis captionibus suppositum,

    ib. 4, 4, 1; Paul. Sent. 5, 33, 2.—
    B.
    Esp. freq. in dialectics, a fallacious argument, a sophism:

    omnes istius generis captiones eodem modo refelluntur,

    Cic. Fat. 13, 30:

    praestigiis quibusdam et captionibus depelli,

    id. Ac. 2, 14, 45:

    dialecticae,

    id. Fin. 2, 6, 17:

    captiones discutere,

    id. Ac. 2, 15, 46:

    metuere,

    Plaut. As. 4, 1, 45:

    induere se in captiones,

    Cic. Div. 2, 17, 41:

    in captione haerere,

    Gell. 16, 2, 5:

    explicare,

    Cic. Div. 2, 17, 41; id. Brut. 53, 198; cf. id. ib. § 197; id. Att. 10, 15, 2.—
    C.
    Meton. (causa pro effectu; cf.: fraudi esse), an injury, a disadvantage:

    ne quid captioni mihi sit,

    Plaut. Most. 3, 3, 19 Lorenz ad loc.:

    mea captio est, si quidem ejus inopiā minus multa ad me scribis,

    Cic. Att. 5, 4, 4; Dig. 29, 3, 7; 50, 17, 200.

    Lewis & Short latin dictionary > captio

  • 4 dialecticus

    I a, um
    диалектический (disputationes Q; captiones C)
    II dialecticus, ī m.
    диалектик, знаток и учитель диалектики C

    Латинско-русский словарь > dialecticus

  • 5 discutio

    dis-cutio, cussī, cussum, ere [ quatio ]
    1) разбивать, раздроблять, громить, разрушать ( arietibus murum L); размозжить ( ossa saxo O)
    2)
    а) разгонять, рассеивать (hostiles turmas Amm; caliginem L, QC; tenebras Lcn, O; nubem O; somnum Prp etc.)
    б) уничтожать, устранять (morbum CC; disceptationem, periculum L); подавлять ( seditionem VP)
    risum d. Pt — дать знак, чтобы перестали смеяться
    3) расстраивать, опровергать ( captiones alicujus C)
    4) поздн. исследовать, обсуждать (somnii verba Macr; quaestionem Tert)

    Латинско-русский словарь > discutio

  • 6 explico

    ex-plico, āvī (uī), ātum (itum), āre
    1)
    explicitus ad sua cornua lĭber Mразвёрнутая до конца (т. е. прочитанная) книга
    explĭcit (=explicitus est) liber Hierконец книги
    б) разворачивать, раскладывать ( merces Pt)
    2) раскрывать, распахивать ( vestem C); распускать ( velum Pl); распростирать ( pennas O)
    раскручивать ( funem Vtr); распутывать ( captiones C)
    4) уложить, убить ( aliquem sagittā Lcn)
    5) успокоить, заставить утихнуть ( turbidum mare SenT)
    8) воен. ставить в линию, выстраивать, развёртывать (aciem, copias L)
    9) приводить в порядок, устраивать (agmen confusum Hirt; convivia M; negotia C, VM); налаживать, организовывать ( rem frumentariam Cs)
    e. frontem alicujus H — разгладить морщины на чьём-л. лбу, т. е. развеселить кого-л.
    10) приводить в исполнение, выполнять (consilium, praecepta, mandata C)
    e. fugam Lбежать
    e. nomen C или pecuniam Digуплатить долг
    11) развивать, объяснять, истолковывать, излагать (causam, rationem alicujus rei, philosophiam, vitam alicujus, de rerum naturā C)
    12) переводить, перелагать ( summorum oratorum Graecas orationes C)
    13) выпутывать, освобождать (aliquem ex laqueis C, Sen); избавлять, спасать, вызволять (se C etc.; aegrum CC; Siciliam multis cinctam periculis C)
    14) доводить до конца, завершать ( quae per defunctum inchoāta sunt Dig)

    Латинско-русский словарь > explico

  • 7 dialecticus

    dialecticus, a, um (διαλεκτικός), zur Unterredung-, zum Disputieren gehörig, dialektisch, captiones, Cic.: disputationes, Quint.: lex, Gell.: aut geometricum quiddam aut physicum aut dialecticum, Cic. – subst., a) dialectica, ae, f. (sc. ars), die Disputierkunst, Dialektik, Cic. u. Quint. – b) dialectica, ōrum, n., dialelktische Untersuchungen, Cic. – c) dialecticus, ī, m., der Kenner und Lehrer der Dialektik, der Dialektiker, Cic.

    lateinisch-deutsches > dialecticus

  • 8 discutio

    dis-cutio, cussī, cussum, ere (dis u. quatio), auseinander schlagen, I) im engern Sinne, zerschlagen, zerspalten, zersplittern, zerschmettern, zertrümmern, discutere ac dissolvere quaeque, Lucr.: corticem, Ov.: delubra fulmine, Lucr. (u. so tota columna ad imum fulmine discussa est, Liv.): tribus arietibus aliquantum muri, Liv.: rostrum (navis), Auct. b. Alex.: latericium (v. Geschossen), Caes.: tempora claro ictu (v. Hammer), Ov.: ossa saxo, Ov.: ossa discussi oris (Schädels), Ov. – II) im weitern Sinne, auseinander treiben, 1) eig., a) leb. Wesen: α) eine Versammlung auseinander treiben, -jagen, sprengen, Boeoticum concilium, Liv. 42, 44, 6: illos coetus, Liv. 2, 28, 4: nefarios coetus, Liv. 39, 16, 10: gladiis et caede comitia, Vell. 2, 12, 6. – β) als milit. t. t., den Feind zerstreuen, zersprengen, Cato discutit Etruscos, Gabinius Marsos, Flor. 3, 18, 13: hostiles turmae gravi sunt repulsā discussae, kräftig zurückgeschlagen und zersprengt, Amm. 25, 1, 3. – b) Lebl.: α) übh. auseinander teilen, zerteilen, los- od. zersprengen, sprengen, zerreißen, vertreiben, fortiter claustra, Petron.: fluctus (v. Po), Mela: e se favillam (v. Feuer), nach allen Seiten von sich stoßen, Plin.: nivem, nach beiden Seiten fortschaffen, Caes.: (aber nix discussa, der geschmolzene Schnee, Curt.): nubem, Ov. (u. bildl. fallaciarum nube discussā, Amm.): umbras (v. der Sonne), Verg. (u. bildl. discussae umbrae, Verg.): nebulam (v. der Sonne), Plin.: tenebras (vom Blitz), Ov. (u. bildl. animi tenebras, Lucr.): caliginem (v. der Sonne usw.), Liv. u. Curt. (u. bildl. discussa est caligo, Cic.): u. im Bilde, discutienda sunt ea, quae obscurant, Cic. de or. 3, 215. – β) einen phys. Körper- od. Gemüts- od. Geisteszustand abschütteln, verscheuchen, vertreiben, heben, somnum, Amm.: purā somnum sibi lymphā, Prop.: crapulam cum somno, Apul.: soporem, animi corporisque soporem, Curt.: ebrietatem, Petron. u. Curt.: unctione sudorem, Sen. rhet.: mentis error discutitur, si etc., Col.: omnis tristitia feriarum hilaritate discutitur, Sen. contr. 1. pr. 15: eā voce cunctatione bonorum civium discussā, Val. Max. 3, 2, 17. – bes. als mediz. t. t., zerteilen, vertreiben, beseitigen, heben, v. Arzte, ea, quae in corporis parte aliqua coierunt, Cels.: morbum, febrem, Cels.: febrem somno et sudore, Cels.: alqd medicamentis, Cels. – von Heilmitteln, reliquias morbi, Cels.: recentia phymata, Cels.: crapulam, ebrietatem, Plin.: strumas omnemque duritiem, Scrib. Larg. – 2) übtr.: a) machen, daß sich etw. zerschlägt, etw. scheitern machen, hintertreiben, vereiteln, unterdrücken, verscheuchen, beseitigen, heben, dah. Passiv discuti auch = sich zerschlagen, scheitern, eam rem, Liv. (u. so res consensu patrum discussa est, zerschlug sich, Liv.): caedem, Cic.: eorum captiones, widerlegen, Cic.: u. so crimen, Quint.: periculum (v. der Kühnheit), Liv.: omnem cunctationem eius, Cic.: condiciones pacis, Vell.: eorum advocationem manibus, ferro, lapidibus, Cic.: collegae conatibus obviam eundo proditionis consilia, Iustin. – b) eine Sache diskutieren = untersuchen, erörtern, besprechend erwägen, suscipere causam discutiendam, Augustin. serm. 395, 6: ipsius somnii verba, Macr. somn. Scip. 1, 5, 1: rationem, Chalcid. Tim. 49: parabolarum quidem iam discussa quaestio est, Tert. pudic. 11 in.

    lateinisch-deutsches > discutio

  • 9 explico

    ex-plico, āvī, ātum u. (nicht bei Cicero) uī, itum, āre, auseinanderfalten, -legen, entfalten, auseinander-, abrollen, -wickeln, -machen, loswickeln (Ggstz. implicare), I) eig.: A) im engern Sinne: vestem, Cic.: volumen, Cic.: pennas, Ov.: plagas, Netze, Mart.: fusos (poet.), das Gesponnene von der Spindel abwickeln, Mart.: funem, Vitr.: nexus, Solin.: orbes, sich aufrollen (v. der Schlange), Ov.: poet., alqm sagittis, lang hinstrecken, erlegen, Lucan.: turbidum mare, sich legen machen, beruhigen, Sen. poët.: frontem, entfalten (entrunzeln), aufheitern, Hor. (u. so vino contractae seria frontis, Hor.). – apes difficile se a lanis ovium explicantes, Plin.: navis (impulsa in funes ancorarum alterius) nullo alio modo, nisi praecisis funibus, se explicare potuit, ICt. – im Bilde, ex his laqueis se explicare, aus dieser Schlinge sich herausziehen, Cic. Verr. 5, 151. Sen. de ben. 7, 4, 1.

    B) im weitern Sinne: 1) im Raume ausbreiten, ausdehnen, a) Lebl.: intestina sua explicari (dehnten sich aus) per omnem terrarum ambitum, Suet. – bes. eine Örtlichkeit, forum laxare et usque ad atrium Libertatis explicare, Cic.: Capua planissimo in loco explicata, Cic.: u. so vallis explicata, Pallad.: montes Asiae nobilissimi in hoc tractu se explicant, Plin. – poet., luxus suos, ihren Reichtum (an Tafelgeschirr) ausbreiten, -zur Schau stellen, Lucan. 10, 109. – b) lebende Wesen in einem Raume ausbreiten, atria congestos satis explicatura clientes, poet. = die hinlänglich großen Raum gewähren würden den Kl., Stat. Theb. 1, 146. – insbes. als milit. t. t. = die Reihen usw. entfalten, entwickeln, sich entwickeln-, sich ausbreiten lassen, in der gehörigen Breite aufstellen, ordines, agmen, aciem, Liv. (s. Drak. Liv. 2, 46, 3; 2, 59, 7; 10, 20, 3; 44, 38, 5): multitudinem navium, Nep.: classem, Vell. u. Auct. b. Alex.: equitatum, Auct. b. Afr.: se turmatim (v. der Reiterei), Caes. – 2) poet.: natura arida ligna explicat in flammas, entwickelt aus dem dürren Holze die Flamme, Lucr. 2, 882.

    II) übtr.: A) im allg.: cur vos induitis in eas captiones, quas numquam explicetis, warum verwickelt ihr euch in solche Schlingen (verfängliche Schlüsse), aus denen ihr euch nie heraushelfen werdet, Cic.: explica atque excute intellegentiam tuam, ut videas etc., entfalte u. durchsuche genau deine Erkenntnis (deinen Verstand), d.i. strenge an usw., Cic. B) insbes.: 1) die einer Sache entgegenstehenden Hindernisse wegräumen, die Herbeischaffung (Aufbringung, Bestreitung) einer Sache ermöglichen, etw. beschaffen, auftreiben, aufbringen, rem frumentariam, Caes.: sumptus rei militaris, Auct. b. Alex.: onera, Suet. – 2) etwas in Bereitschaft setzen, explicatur totus adversus infelicem feminam tyrannicae crudelitatis apparatus, Sen. exc. contr. 2, 5. p. 236, 20 K. – 3) eine Person usw. aus einer verwickelten Lage-, aus einer Gefahr befreien, jmd. retten, erlösen, aus der Affäre ziehen, rem publicam (s. Benecke u. Halm Cic. de imp. Pomp. 30): aegrum, Cels.: u. so explicitus ex longa et gravi valetudine, Sen.: virtute suā expliciti, Liv. epit.: da operam, ut te explices, Pompeius in Cic. ep.: explicet se, si potest, ex hac voragine, Lact.: numquam laborant, quem ad modum probent, sed quem ad modum se explicent dicendo, Cic. – m. folg. quo minus u. Konj., ut legatos, quo minus violarentur, fuga explicuerit, Liv. epit. 48. – 4) nach Hinwegräumung aller Schwierigkeiten etw. gleichs. abwickeln, ins reine bringen, zustande bringen, mit etw. zustande kommen, etw. ins Werk setzen, bewerkstelligen, ausführen, vollziehen, a) übh.: elegos, Plin. ep.: bellum, Flor.: iter commode, Plin. ep.: fugam, Liv.: rationes (Rechnungen) meas, Cic.: id negotium, Val. Max.: alcis negotia, Cic.: eius negotia explicare et expedire, abwickeln u. erledigen, Cic.: pulcre ego hanc explicatam tibi rem dabo, Plaut.: consilium, Cic.: mandata, Cic.: praecepta, ausüben, Cic.: u. so suas virtutes, Plaut.: quo facilius sermo explicetur, sich abwickele, verlaufe, Cic. – absol., de hortis explica, wegen des G. bringe die Sache ins reine, Cic. ad Att. 12, 29, 1. – b) eine Schuld usw. abwickeln, ins reine bringen, abma chen, abtragen, nomen, Cic.: pecuniam, ICt.: illud HS XX et DCCC, Cic.: solutionem, Cic. – 5) durch die Rede gleichs. vor den Augen des Hörers od. Lesers entfalten, entwickeln, erörtern, auseinandersetzen, verdeutlichen, faßlich- oder im einzelnen darstellen, -abhandeln, -ausführen, über etw. sich auslassen, sich aussprechen, nähere Einzelheiten geben, verbum explicare excutereque, deutlich bestimmen u. erklären, Cic.: causas rerum, Cic.: philosophiam, vitam alterius, Cic.: alci scholam aliquam, Cic.: res gestas narrando, Cic.: u. so res (Ggstz. summas res attingere), Nep.: Romanorum imperatores, Nep. – m. folg. indirektem Fragesatz, tu mihi autem quod quaero abs te enoda et quis sis explica, Acc. fr.: non alienum esse arbitror explicare breviter quae mihi sit ratio et causa cum Caesare, Cic.: hoc igitur loco, quamquam a te diligenter est explicatum finis hic bonorum et qui a Stoicis et quem ad modum diceretur, tamen ego quoque exponam, ut etc., Cic. – absol., expl. de aegritudine, Cic.: de rerum natura, Cic. – dah. a) über etwas sich aussprechen = Auskunft geben, sich verständigen, hoc igitur explica, Cic.: hoc mihi explices, Cic.: explicatis consiliis, Liv. – u. b) in einer andern Sprache dem Inhalt nach in freier Übersetzung wiedergeben, erläutern, übersetzen, summorum oratorum Graecas orationes, Cic. de or. 1, 155. – 6) durch Nachdenken oder Nachforschen bei andern ausfindig machen, entziffern, ut non explicarem, quid esset optimum factu, Cic. ep. – / Über die Perfektformen explicavi u. (seit Vergil) explicui s. Neue-Wagener Formenl.3 3, 376 u. 377 u. Georges Lexik. d. lat. Wortf. S. 261; über die Supin-Formen explicatum u. (auch bei Cäsar) explicitum s. Neue-Wagener Formenl.3 3, 523 u. Georges Lexik. d. lat. Wortf. S. 261.

    lateinisch-deutsches > explico

  • 10 induo

    in-duo, duī, dūtum, ere (= ενδύω; Ggstz. exuo), antun, I) eig. = anziehen, anlegen (dagegen amicire = umnehmen, umwerfen), alci tunicam, Cic.: sibi torquem, Cic.: capiti suo personam, Fronto (u. bildl. personam philosophi, Cic.): vestes umeris, Ov.: vestem, Suet.: praetextam, die konsularische Prätexta anlegen (= das Konsulat wirklich verwalten), Plin. pan.: galeas, aufsetzen, Caes.: arma alci, Liv.: capillis induta laurus, Ov.: anulum articulis, Ov., u. bl. anulum, Cic., anstecken: scalas, eine Leiter über den Kopf nehmen, Ov. – im Passiv (gew. im Partiz. Perf.), m. Abl., indui veste, Ter.: socci, quibus indutus esset, Cic.: indutus galeā, Verg.: sancto Caesaris auro, Sil.: indutus duabus quasi personis (Masken, bildl. = Rollen), Cic.: m. Acc., muliebrem amictum induebantur, Heges. 4, 25, 2: ostrinum indutus supparum, Varro fr.: longam indutae virgines vestem, Liv.: pallam inauratam indutus, Cornif. rhet.: indutus chlamydem Tyriam, Ov.: bracas indutus, Tac.: thoracem indutus, Curt.: tunica quam erat induta, Plin. ep.: quidlibet indutus, Hor.: interim nequis quin eius aliquid indutus sies, Plaut. – II) übtr.: A) im allg.: 1) bekleiden = mit etw. umgeben, bedecken, versehen, di induti specie humanā, Cic.: beluae quaedam formā hominum indutae, Cic.: Aegyptus tantis segetibus induebatur, ut etc., Plin. pan.: induere avem, die Gestalt eines Vogels annehmen, Apul.: alci speciem latronis, jmd. als Straßenräuber darstellen, Liv. – homines in vultus ferarum, verwandeln, Verg.: so auch quos scopulis induit, Val. Flacc. – arbor induit se in florem, kleidet sich, hüllt sich in Blüte ein, Verg.: in flore novo pomis se induit arbos, zeigt in der Blüte das Obst, Verg.: cratera coronā, bekränzen, Verg.: vites se induunt uvis, sind umgeben mit usw., voll von usw., Colum.: cum venti se in nubem induerint, sich einhüllten, Cic.: mit Acc., induitur aures aselli, wird versehen mit O., Ov. – 2) gleichs. anziehen, anlegen, a) sich selbst, sich zuteilen, sich aneignen, annehmen (vgl. Bünem. Lact. 2, 16, 3), sibi cognomen, Cic.: illorum sibi nomina, quasi personas aliquas, Lact.: externa vocabula, Lact.: sibi novum ingenium, Liv.: falsam sibi scientiae persuasionem, Quint.: munia ducis, Tac.: mores Persarum, Curt.: imaginem mortis (= somnum), Cic.: proditorem et hostem, die Rolle des V. u. F. übernehmen, Tac.: diversa, verschiedene Gesinnungen annehmen (verschiedenen Parteien angehören), Tac. – u. sich in etw. einlassen, auf etw. eingehen, etw. beginnen, societatem, seditionem, Tac.: hostilia adversus alqm, Tac. – b) einem andern zuteilen, mitteilen, geben, verschaffen, beibringen, verursachen, alci amorem sui, Gell.: vino vetustatem, Plin.: fictam orationem personis, Quint.: eloquentiam pueris, Petron.: maxime positas in affectibus causas propriis personis, Quint. – B) insbes., ind. se in alqd od. se alqā re, sich in etw. verwickeln, in etw. treten, fallen, stürzen, 1) eig.: se in laqueum, Plaut.: se vallis, Caes.: se hastis, Liv. – sese mucrone (al. mucroni), sich in sein Schwert stürzen, Verg. Aen. 10, 682 sg. – 2) übtr., sich mit etw. verflechten, sich in etw. verwickeln, in etw. geraten, se ita rei publicae, ut etc., sich so mit dem St. verflechten usw., Sen. – se in laqueos, Cic.: se in captiones, Cic.: absol., Cic. – ebenso Passiv medial, indui confessione suā, sich in seinem eigenen G. fangen, Cic.: indui in poenas legum, Quint. – / Partiz. Perf. Pass. ungew. induitus, Itala (cod. Fuld.) Ephes. 6, 14. – Partiz. Fut. Akt. induiturus, Tert. adv. Prax. 12 (wo Oehler ohne Not induturus).

    lateinisch-deutsches > induo

  • 11 discutio

    discutĭo, ĕre, cussi, cussum [dis + quatio] - tr. - [st2]1 [-] abattre, fendre en secouant, faire voler en éclats, briser, fracasser. [st2]2 [-] dissiper, séparer. [st2]3 [-] au fig. dissiper, écarter, chasser, faire disparaître. [st2]4 [-] en t. de méd. résoudre, guérir.    - disceptationem discutere, Liv. 38, 13: trancher un différend.    - periculum audacia discussit, Liv. 2, 52: son audace dissipa le danger (par son audace il écarta le danger).    - periculum simplex confessio culpae discussit: l'aveu tout net de leur faute écarta tout danger.    - Cato discutit Etruscos, Flor. 3, 18, 13: Caton disperse les Etrusques.    - rem discutere, Liv.: faire échouer une affaire.    - quae discutiunt, Cels.: les dissolvants.
    * * *
    discutĭo, ĕre, cussi, cussum [dis + quatio] - tr. - [st2]1 [-] abattre, fendre en secouant, faire voler en éclats, briser, fracasser. [st2]2 [-] dissiper, séparer. [st2]3 [-] au fig. dissiper, écarter, chasser, faire disparaître. [st2]4 [-] en t. de méd. résoudre, guérir.    - disceptationem discutere, Liv. 38, 13: trancher un différend.    - periculum audacia discussit, Liv. 2, 52: son audace dissipa le danger (par son audace il écarta le danger).    - periculum simplex confessio culpae discussit: l'aveu tout net de leur faute écarta tout danger.    - Cato discutit Etruscos, Flor. 3, 18, 13: Caton disperse les Etrusques.    - rem discutere, Liv.: faire échouer une affaire.    - quae discutiunt, Cels.: les dissolvants.
    * * *
        Discutio, discutis, pen. corr. discussi, discussum, discutere. Caesar. Esbranler et eslocher ou estonner si fort une chose qu'on la face cheoir.
    \
        Caput discutere. Sil. Escarbouiller et esmarmeler la teste, un lopin ca, un lopin là, Fendre.
    \
        Discutere, per translationem: vt Discutit ebrietatem porrus. Plin. Chasse, ou abbat, Oste l'ivresse, Desenyvre.
    \
        Aduocationem aliquorum discutere manibus, ferro, lapidibus. Cic. Departir et dechasser l'assemblee à coups de, etc.
    \
        Aera discutere. Lucret. Chasser l'air ca et là, Chasser arriere, ou poulser.
    \
        Captiones discutere. Cic. Dissouldre.
    \
        Tristes cogitationes. Celsus. Chasser, Oster.
    \
        Cunctationem. Asinius Pollio ad Ciceronem. Oster tout targement.
    \
        Fastidium discutere. Plin. Oster le desgoustement, Remettre en goust et appetit.
    \
        Febrem. Cels. Chasser, Faire en aller la fievre.
    \
        Malum. Celsus. Oster la maladie.
    \
        Nubila vultu discutit Mercurius. Stat. Il chasse.
    \
        Somnum sibi discutere lympha pura. Propert. Laver ses yeulx de belle eaue nette et clere pour se desendormir et deschassier.
    \
        Tristitiam discutere. Plin. Oster et chasser, Desennuyer.
    \
        Discutere, Verbum medicorum proprium. Celsus. Faire resouldre les humeurs de quelque partie du corps que ce soit, sans faire aucune ouverture: c'est à scavoir, par les porres invisibles du corps.

    Dictionarium latinogallicum > discutio

  • 12 induco

    indūco, ĕre, dūxi, ductum - tr. -    - induce (= induc) Varr. R. R. 3, 2, 18.    - induxti (= induxisti), Ter. And. 5, 3, 12.    - induxis (= induxeris), Plaut. Capt. 1, 2, 46. [st1]1 [-] conduire dans, conduire contre, mener à, mener dans, conduire vers, introduire, faire entrer, faire avancer.    - avec in + acc. - cohortem praetoriam in medios hostis inducit, Sall. C.: il lance sur le centre des ennemis la cohorte prétorienne.    - equites ab utroque cornu in pugnam induxit, Liv. 34: il conduisit au combat les cavaliers à chaque aile.    - principes triariosque in cornua inducit, Liv. 30: il conduit aux ailes les soldats de deuxième et troisième ligne.    - inductum in republicam ut... Aur.-Vict.: l'usage s'est introduit dans l'Etat que...    - avec acc. - exercitum Aegyptum inducere, Liv.: faire entrer une armée en Egypte.    - avec dat. - fossā mare veteri urbi inducere, Suet. Ner. 16: faire entrer la mer par un canal dans la vieille ville. [st1]2 [-] appliquer sur, mettre sur; mettre (un vêtement), recouvrir, revêtir; étendre, enduire.    - inducere vestem, Suet.: passer un habit.    - galeam inducere, Caes.: mettre un casque.    - inducere calceum: mettre un soulier.    - avec acc. de rel. - tunicā inducitur artus, Virg. En. 8: il se couvre d'une tunique (*il est couvert quant à ses membres d'une tunique).    - inducere humeros albenti amictu, Stat. S. 5: se couvrir les épaules d'un vêtement blanc. [st1]3 [-] introduire (dans la conversation, dans un écrit), faire figurer, faire paraître, exhiber, présenter (au cirque, au théâtre), représenter (une pièce).    - hinc ille Gyges inducitur a Platone, Cic.: c'est à ce sujet que Platon a parlé du fameux Gygès (*c'est de là que le fameux Gygès est présenté par Platon).    - gladiatorum par inducere: présenter un couple de gladiateurs.    - inducere matrem familias precari Apollinem, Porphyr.: représenter une mère de famille implorant Apollon.    - inducere rationem, Cic.: mettre sous les yeux un système.    - inducere causam, Cic.: alléguer un prétexte.    - inducere Afranii togatam, Suet.: faire représenter une comédie d'Afranius.    - gladiatores inducere, Cic.: faire paraître sur la scène des gladiateurs. [st1]4 [-] effacer, biffer, rayer; supprimer, abroger, abolir ( → étendre de la cire pour effacer); niveler, aplanir.    - senatus consultum inducere, Cic. Att. 1, 20, 4: casser un décret du sénat.    - nomina inducere, Cic.: effacer des noms.    - solum inducere, Plin.: niveler le sol. [st1]5 [-] porter en compte, inscrire, adjuger (un bien).    - pecuniam in rationem (in rationibus) inducere: porter en compte une somme d'argent.    - agrum alicui pecunia ingenti inducere: faire payer à qqn une grosse somme pour un champ. [st1]6 [-] entraîner à, conduire à, amener à, déterminer à.    - discordiam in civitatem inducere: amener la discorde dans la cité.    - in spem aliquem inducere: amener qqn à espérer.    - inducere aliquem ut mentiatur, Cic.: entraîner qqn à mentir.    - inducere ad bellum: décider à la guerre.    - promissis aliquem inducere: déterminer qqn par des promesses.    - inducere in animum ut (inducere animum ut): se mettre en tête de, se résoudre à, se résigner à.    - inducere in animum (inducere animum) + prop inf.: se mettre en tête de, se résoudre à, se résigner à.    - non posse inducere in animum quin (quominus) + subj.: ne pas pouvoir se résoudre à.    - non sustinui inducere in animum, quominus illi indicarem, Plin. Ep. 9: je n'ai pas pu me résigner à m'empêcher de lui indiquer...    - inducere animum in aliquid (ad aliquid): incliner à telle ou telle chose. [st1]7 [-] "mettre dedans", induire en erreur, séduire, tromper, duper, abuser.    - inducere aliquem in errorem: induire qqn en erreur.
    * * *
    indūco, ĕre, dūxi, ductum - tr. -    - induce (= induc) Varr. R. R. 3, 2, 18.    - induxti (= induxisti), Ter. And. 5, 3, 12.    - induxis (= induxeris), Plaut. Capt. 1, 2, 46. [st1]1 [-] conduire dans, conduire contre, mener à, mener dans, conduire vers, introduire, faire entrer, faire avancer.    - avec in + acc. - cohortem praetoriam in medios hostis inducit, Sall. C.: il lance sur le centre des ennemis la cohorte prétorienne.    - equites ab utroque cornu in pugnam induxit, Liv. 34: il conduisit au combat les cavaliers à chaque aile.    - principes triariosque in cornua inducit, Liv. 30: il conduit aux ailes les soldats de deuxième et troisième ligne.    - inductum in republicam ut... Aur.-Vict.: l'usage s'est introduit dans l'Etat que...    - avec acc. - exercitum Aegyptum inducere, Liv.: faire entrer une armée en Egypte.    - avec dat. - fossā mare veteri urbi inducere, Suet. Ner. 16: faire entrer la mer par un canal dans la vieille ville. [st1]2 [-] appliquer sur, mettre sur; mettre (un vêtement), recouvrir, revêtir; étendre, enduire.    - inducere vestem, Suet.: passer un habit.    - galeam inducere, Caes.: mettre un casque.    - inducere calceum: mettre un soulier.    - avec acc. de rel. - tunicā inducitur artus, Virg. En. 8: il se couvre d'une tunique (*il est couvert quant à ses membres d'une tunique).    - inducere humeros albenti amictu, Stat. S. 5: se couvrir les épaules d'un vêtement blanc. [st1]3 [-] introduire (dans la conversation, dans un écrit), faire figurer, faire paraître, exhiber, présenter (au cirque, au théâtre), représenter (une pièce).    - hinc ille Gyges inducitur a Platone, Cic.: c'est à ce sujet que Platon a parlé du fameux Gygès (*c'est de là que le fameux Gygès est présenté par Platon).    - gladiatorum par inducere: présenter un couple de gladiateurs.    - inducere matrem familias precari Apollinem, Porphyr.: représenter une mère de famille implorant Apollon.    - inducere rationem, Cic.: mettre sous les yeux un système.    - inducere causam, Cic.: alléguer un prétexte.    - inducere Afranii togatam, Suet.: faire représenter une comédie d'Afranius.    - gladiatores inducere, Cic.: faire paraître sur la scène des gladiateurs. [st1]4 [-] effacer, biffer, rayer; supprimer, abroger, abolir ( → étendre de la cire pour effacer); niveler, aplanir.    - senatus consultum inducere, Cic. Att. 1, 20, 4: casser un décret du sénat.    - nomina inducere, Cic.: effacer des noms.    - solum inducere, Plin.: niveler le sol. [st1]5 [-] porter en compte, inscrire, adjuger (un bien).    - pecuniam in rationem (in rationibus) inducere: porter en compte une somme d'argent.    - agrum alicui pecunia ingenti inducere: faire payer à qqn une grosse somme pour un champ. [st1]6 [-] entraîner à, conduire à, amener à, déterminer à.    - discordiam in civitatem inducere: amener la discorde dans la cité.    - in spem aliquem inducere: amener qqn à espérer.    - inducere aliquem ut mentiatur, Cic.: entraîner qqn à mentir.    - inducere ad bellum: décider à la guerre.    - promissis aliquem inducere: déterminer qqn par des promesses.    - inducere in animum ut (inducere animum ut): se mettre en tête de, se résoudre à, se résigner à.    - inducere in animum (inducere animum) + prop inf.: se mettre en tête de, se résoudre à, se résigner à.    - non posse inducere in animum quin (quominus) + subj.: ne pas pouvoir se résoudre à.    - non sustinui inducere in animum, quominus illi indicarem, Plin. Ep. 9: je n'ai pas pu me résigner à m'empêcher de lui indiquer...    - inducere animum in aliquid (ad aliquid): incliner à telle ou telle chose. [st1]7 [-] "mettre dedans", induire en erreur, séduire, tromper, duper, abuser.    - inducere aliquem in errorem: induire qqn en erreur.
    * * *
        Induco, inducis, induxi, pen. prod. inductum, inducere. Plaut. Mettre dedens, Faire entrer.
    \
        Inducere exercitum in hostes. Liu. Poulser dedens.
    \
        Inducere se in captiones. Cicero. S'enveloper et entouiller en tromperies.
    \
        In errorem. Cic. Tromper et abuser, Faire errer.
    \
        Aliquem in memoriam rei alicuius. Plaut. Luy ramentevoir quelque chose, Luy reduire en memoire.
    \
        In rationem pecuniam aliquam. Cic. Employer et escrire parmi ses comptes, Mettre en ses comptes.
    \
        Regem in regnum. Plin. iunior. Mettre en son royaume.
    \
        In spem. Cic. Mettre en espoir.
    \
        Inducor in spem, vos eosdem in hoc conseruando futuros, qui fueritis in me. Cic. J'espere que, etc.
    \
        In viam. Varro. Mettre au chemin.
    \
        Inducere aliquid. Cic. Introduire, Mettre en avant quelque chose de nouveau.
    \
        Ambitionem in curiam inducere. Cic. Introduire, Amener.
    \
        Morem. Plin. iunior. Introduire une coustume, Amener une coustume nouvelle.
    \
        Seditionem in ciuitatem. Cic. Faire sedition, ou esmouvoir.
    \
        Inducere nomen fictae religionis. Cic. Mettre en avant.
    \
        Inducere causam, vel (vt Plin. iunior dicit) cognitionem. Appeler la cause, Donner audience, Mettre sur le bureau. Bud.
    \
        Inducere aliquem loquentem, quod et Introducere dicitur. Cic. Introduire quelque personnage parlant parmi un dialogue.
    \
        Inducere scuta pellibus. Caesar. Couvrir et garnir par dessus.
    \
        Inducere parietes marmore. Seneca. Couvrir, Enduire, Revestir, Encrouster.
    \
        Inducere colorem alicui picturae. Plin. Asseoir une couleur sur une peincture, Enduire, Mettre par dessus.
    \
        Inducere exordium. Cic. Faire le commencement.
    \
        Formam aliquam inducere membris. Ouid. Donner forme et facon, Former, Faconner.
    \
        Inducere cuti nitorem. Plin. Faire reluire la peau.
    \
        Senectus inducit rugas. Tibullus. Ameine les rides, Fait venir les rides.
    \
        Inducere aliquem. Plaut. L'induire à faire quelque chose, Luy mettre en la teste de le faire, Luy persuader.
    \
        Inducebar orationibus tuis. Cic. J'estoye esmeu.
    \
        Adolescentulus corruptus et nequam ab hominibus inductus. Cic. Induict.
    \
        Inducere animum. Plaut. Mettre en sa fantasie, Se persuader.
    \
        - sic animum induco meum, Malo coactus qui suum officium facit, etc. Terent. Je meine mon esprit à ceste raison.
    \
        Inducere animum ad meretricem. Teren. Mettre son coeur et son amour en une paillarde.
    \
        Inducere in animum. Terent. Mettre en sa fantasie, Se persuader.
    \
        Nunquam te aliter, atque es, in animum induxi meum. Terent. Jamais je n'eu fantasie que tu fusses autre que tu es.
    \
        Inducere ad misericordiam. Cic. Induire et esmouvoir à misericorde.
    \
        Inducere. Cic. Rayer, Tirer un traict de plume sur une escripture, et la casser, Abolir, Mettre à neant, Annuller, Canceller.
    \
        Hic ager quoquo pretio coemptus erit, tamen ingenti pecunia vobis inducetur. Cic. Toutesfois il vous sera compté bien cher, Ils mettront sur leur compte avoir acheté bien cher, ce qu'ils auront acheté à grand marché.
    \
        Inducere nouercam filiae. Plin. iun. Luy bailler une maratre.
    \
        Inducere calceum alicui. Plin. Le chausser.
    \
        Inducere aliquem. Cic. Tromper, Seduire.
    \
        Inductum solum. Plin. Uni, Applani.
    \
        Inductum, et quasi deuium loqui. Plin. iunior. Emprunté, Prins d'ailleurs.
    \
        Inducere fructum dicuntur arbores. Columel. Produire, Jecter, Mettre hors.
    \
        Tectorium vetus deletum sit, et nouum inductum. Ci. Mis en la place de cestuy.
    \
        Inductus argumentis. Plin. Mené et induict, Persuadé.

    Dictionarium latinogallicum > induco

  • 13 verus

    [st1]1 [-] vērus, a, um: a - vrai, véritable, réel.    - non quaero quae sit philosophia verissima, Cic. de Or. 3, 64: je ne recherche pas quel est le système philosophique le plus vrai.    - verus et germanus Metellus, Cic. Verr. 4, 147: un vrai, un pur Métellus.    - ut verum videretur in hoc illud... Cic. Br. 142: en sorte qu'on voyait se vérifier chez lui ce mot....    - veri Attici, Cic. Br. 286: des Attiques vrais, authentiques, d'origine.    - si verum est + prop. inf. Cic. Nat. 3, 77: s'il est vrai que.    - sin illa veriora, ut... Cic. Lael. 14: mais si cette autre opinion est plus vraie qui consiste à croire que...    - collegae ejus Pauli una... contio fuit, verior quam gratior populo, Liv. 22: son collègue Paul-Emile ne tint qu'une seule harangue, plus vraie qu'agréable au peuple. b - juste, raisonnable, fondé, légitime.    - verum est ut, Cic. Tusc. 3, 73: il est juste que.    - causa verissima, Cic. Ac. 2, 10: la cause la mieux fondée, la meilleure.    - crimen verissimum, Cic. Verr. 5, 158: accusation tout à fait fondée.    - verum est + inf.: il est juste de, il est bon de. c - régulier, correct (en parl. du langage). d - véridique, qui dit la vérité, sincère, franc.    - mei testes veri sunt, Cic. Verr. 5, 165: mes témoins sont véridiques.    - sum verus? Ter. And. 2, 5, 12: suis-je franc?    - verus Apollinis os, Ov.: la bouche infaillible d'Apollon. [st1]2 [-] Vērus, i, m.: Mart. Vérus (nom d'homme).
    * * *
    [st1]1 [-] vērus, a, um: a - vrai, véritable, réel.    - non quaero quae sit philosophia verissima, Cic. de Or. 3, 64: je ne recherche pas quel est le système philosophique le plus vrai.    - verus et germanus Metellus, Cic. Verr. 4, 147: un vrai, un pur Métellus.    - ut verum videretur in hoc illud... Cic. Br. 142: en sorte qu'on voyait se vérifier chez lui ce mot....    - veri Attici, Cic. Br. 286: des Attiques vrais, authentiques, d'origine.    - si verum est + prop. inf. Cic. Nat. 3, 77: s'il est vrai que.    - sin illa veriora, ut... Cic. Lael. 14: mais si cette autre opinion est plus vraie qui consiste à croire que...    - collegae ejus Pauli una... contio fuit, verior quam gratior populo, Liv. 22: son collègue Paul-Emile ne tint qu'une seule harangue, plus vraie qu'agréable au peuple. b - juste, raisonnable, fondé, légitime.    - verum est ut, Cic. Tusc. 3, 73: il est juste que.    - causa verissima, Cic. Ac. 2, 10: la cause la mieux fondée, la meilleure.    - crimen verissimum, Cic. Verr. 5, 158: accusation tout à fait fondée.    - verum est + inf.: il est juste de, il est bon de. c - régulier, correct (en parl. du langage). d - véridique, qui dit la vérité, sincère, franc.    - mei testes veri sunt, Cic. Verr. 5, 165: mes témoins sont véridiques.    - sum verus? Ter. And. 2, 5, 12: suis-je franc?    - verus Apollinis os, Ov.: la bouche infaillible d'Apollon. [st1]2 [-] Vērus, i, m.: Mart. Vérus (nom d'homme).
    * * *
        Verus, Adiectiuum. Terent. Vray.
    \
        Procul a vero. Ouid. Loing de verité.
    \
        Maiora vero. Tacit. Qui excedent verité.
    \
        Propius vero. Tacit. Plus approchant de verité.
    \
        Simile vero videbatur. Cic. Vraysemblable.
    \
        Insolens veri. Seneca. Qui n'est pas accoustumé d'ouir ou dire verité.
    \
        Patiens veri. Curtius. Qui endure qu'on luy die verité.
    \
        Similitudo veri. Cic. Verisimilitude.
    \
        - sed quid opus teneras mordaci radere vero Auriculas? Persius. Mais quel besoing est de fascher les gents en leur disant verité qui les pique, et reprenant leurs abus?
    \
        Concedere veris. Horat. Acquiescer à la verité, Confesser verité.
    \
        Exequi vera. Tacit. Dire verité.
    \
        Intendere vera. Tacit. Augmenter, En dire plus qu'il n'y en a.
    \
        Verum sit velim. Plaut. Je desire qu'il soit vray, Je vouldroye qu'il fust vray.
    \
        Verum, vel Verum id est: Responsio. Plaut. Captiones metuis. DI. verum. Il est vray.
    \
        Verum modo. Plaut. Pourveu qu'il soit vray.
    \
        Si quidem istuc impune habueris. PY. verum? Terent. Est il vray? Dict par moquerie.
    \
        Me quaerit? S. verum. Terent. Ouy vrayement.
    \
        Color verus. Terent. Couleur naturelle, Naifve.
    \
        Sum verus? Terent. Ne suis je pas veritable?
    \
        Labor verus. Virgil. Qu'une personne prend d'elle mesme.
    \
        Nuntius verus. Virgil. Veritable.
    \
        Nuptiae verae. Terent. Qui se font à bon escient, Qui ne sont point fainctes.
    \
        Negat verum esse, allici beneuolentiam cibo. Cic. Il nie qu'il soit juste et raisonnable de, etc.
    \
        Verior et verissimus. Plin. Cic. Plus vray, Tresvray.
    \
        Verius. Cic. Plus juste et raisonnable.

    Dictionarium latinogallicum > verus

  • 14 dialecticus

    dialecticus, a, um (διαλεκτικός), zur Unterredung-, zum Disputieren gehörig, dialektisch, captiones, Cic.: disputationes, Quint.: lex, Gell.: aut geometricum quiddam aut physicum aut dialecticum, Cic. – subst., a) dialectica, ae, f. (sc. ars), die Disputierkunst, Dialektik, Cic. u. Quint. – b) dialectica, ōrum, n., dialelktische Untersuchungen, Cic. – c) dialecticus, ī, m., der Kenner und Lehrer der Dialektik, der Dialektiker, Cic.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > dialecticus

  • 15 discutio

    dis-cutio, cussī, cussum, ere (dis u. quatio), auseinander schlagen, I) im engern Sinne, zerschlagen, zerspalten, zersplittern, zerschmettern, zertrümmern, discutere ac dissolvere quaeque, Lucr.: corticem, Ov.: delubra fulmine, Lucr. (u. so tota columna ad imum fulmine discussa est, Liv.): tribus arietibus aliquantum muri, Liv.: rostrum (navis), Auct. b. Alex.: latericium (v. Geschossen), Caes.: tempora claro ictu (v. Hammer), Ov.: ossa saxo, Ov.: ossa discussi oris (Schädels), Ov. – II) im weitern Sinne, auseinander treiben, 1) eig., a) leb. Wesen: α) eine Versammlung auseinander treiben, -jagen, sprengen, Boeoticum concilium, Liv. 42, 44, 6: illos coetus, Liv. 2, 28, 4: nefarios coetus, Liv. 39, 16, 10: gladiis et caede comitia, Vell. 2, 12, 6. – β) als milit. t. t., den Feind zerstreuen, zersprengen, Cato discutit Etruscos, Gabinius Marsos, Flor. 3, 18, 13: hostiles turmae gravi sunt repulsā discussae, kräftig zurückgeschlagen und zersprengt, Amm. 25, 1, 3. – b) Lebl.: α) übh. auseinander teilen, zerteilen, los- od. zersprengen, sprengen, zerreißen, vertreiben, fortiter claustra, Petron.: fluctus (v. Po), Mela: e se favillam (v. Feuer), nach allen Seiten von sich stoßen, Plin.: nivem, nach beiden Seiten fortschaffen, Caes.: (aber nix discussa, der geschmolzene Schnee, Curt.): nubem, Ov. (u. bildl. fallaciarum nube discussā,
    ————
    Amm.): umbras (v. der Sonne), Verg. (u. bildl. discussae umbrae, Verg.): nebulam (v. der Sonne), Plin.: tenebras (vom Blitz), Ov. (u. bildl. animi tenebras, Lucr.): caliginem (v. der Sonne usw.), Liv. u. Curt. (u. bildl. discussa est caligo, Cic.): u. im Bilde, discutienda sunt ea, quae obscurant, Cic. de or. 3, 215. – β) einen phys. Körper- od. Gemüts- od. Geisteszustand abschütteln, verscheuchen, vertreiben, heben, somnum, Amm.: purā somnum sibi lymphā, Prop.: crapulam cum somno, Apul.: soporem, animi corporisque soporem, Curt.: ebrietatem, Petron. u. Curt.: unctione sudorem, Sen. rhet.: mentis error discutitur, si etc., Col.: omnis tristitia feriarum hilaritate discutitur, Sen. contr. 1. pr. 15: eā voce cunctatione bonorum civium discussā, Val. Max. 3, 2, 17. – bes. als mediz. t. t., zerteilen, vertreiben, beseitigen, heben, v. Arzte, ea, quae in corporis parte aliqua coierunt, Cels.: morbum, febrem, Cels.: febrem somno et sudore, Cels.: alqd medicamentis, Cels. – von Heilmitteln, reliquias morbi, Cels.: recentia phymata, Cels.: crapulam, ebrietatem, Plin.: strumas omnemque duritiem, Scrib. Larg. – 2) übtr.: a) machen, daß sich etw. zerschlägt, etw. scheitern machen, hintertreiben, vereiteln, unterdrücken, verscheuchen, beseitigen, heben, dah. Passiv discuti auch = sich zerschlagen, scheitern, eam rem, Liv. (u. so res consensu patrum discussa est, zerschlug sich, Liv.):
    ————
    caedem, Cic.: eorum captiones, widerlegen, Cic.: u. so crimen, Quint.: periculum (v. der Kühnheit), Liv.: omnem cunctationem eius, Cic.: condiciones pacis, Vell.: eorum advocationem manibus, ferro, lapidibus, Cic.: collegae conatibus obviam eundo proditionis consilia, Iustin. – b) eine Sache diskutieren = untersuchen, erörtern, besprechend erwägen, suscipere causam discutiendam, Augustin. serm. 395, 6: ipsius somnii verba, Macr. somn. Scip. 1, 5, 1: rationem, Chalcid. Tim. 49: parabolarum quidem iam discussa quaestio est, Tert. pudic. 11 in.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > discutio

  • 16 explico

    ex-plico, āvī, ātum u. (nicht bei Cicero) uī, itum, āre, auseinander falten, -legen, entfalten, auseinander-, abrollen, -wickeln, -machen, loswickeln (Ggstz. implicare), I) eig.: A) im engern Sinne: vestem, Cic.: volumen, Cic.: pennas, Ov.: plagas, Netze, Mart.: fusos (poet.), das Gesponnene von der Spindel abwickeln, Mart.: funem, Vitr.: nexus, Solin.: orbes, sich aufrollen (v. der Schlange), Ov.: poet., alqm sagittis, lang hinstrecken, erlegen, Lucan.: turbidum mare, sich legen machen, beruhigen, Sen. poët.: frontem, entfalten (entrunzeln), aufheitern, Hor. (u. so vino contractae seria frontis, Hor.). – apes difficile se a lanis ovium explicantes, Plin.: navis (impulsa in funes ancorarum alterius) nullo alio modo, nisi praecisis funibus, se explicare potuit, ICt. – im Bilde, ex his laqueis se explicare, aus dieser Schlinge sich herausziehen, Cic. Verr. 5, 151. Sen. de ben. 7, 4, 1.
    B) im weitern Sinne: 1) im Raume ausbreiten, ausdehnen, a) Lebl.: intestina sua explicari (dehnten sich aus) per omnem terrarum ambitum, Suet. – bes. eine Örtlichkeit, forum laxare et usque ad atrium Libertatis explicare, Cic.: Capua planissimo in loco explicata, Cic.: u. so vallis explicata, Pallad.: montes Asiae nobilissimi in hoc tractu se explicant, Plin. – poet., luxus suos, ihren Reichtum (an Tafelgeschirr) ausbreiten, -zur Schau stellen, Lucan. 10, 109. – b)
    ————
    lebende Wesen in einem Raume ausbreiten, atria congestos satis explicatura clientes, poet. = die hinlänglich großen Raum gewähren würden den Kl., Stat. Theb. 1, 146. – insbes. als milit. t. t. = die Reihen usw. entfalten, entwickeln, sich entwickeln-, sich ausbreiten lassen, in der gehörigen Breite aufstellen, ordines, agmen, aciem, Liv. (s. Drak. Liv. 2, 46, 3; 2, 59, 7; 10, 20, 3; 44, 38, 5): multitudinem navium, Nep.: classem, Vell. u. Auct. b. Alex.: equitatum, Auct. b. Afr.: se turmatim (v. der Reiterei), Caes. – 2) poet.: natura arida ligna explicat in flammas, entwickelt aus dem dürren Holze die Flamme, Lucr. 2, 882.
    II) übtr.: A) im allg.: cur vos induitis in eas captiones, quas numquam explicetis, warum verwickelt ihr euch in solche Schlingen (verfängliche Schlüsse), aus denen ihr euch nie heraushelfen werdet, Cic.: explica atque excute intellegentiam tuam, ut videas etc., entfalte u. durchsuche genau deine Erkenntnis (deinen Verstand), d.i. strenge an usw., Cic. B) insbes.: 1) die einer Sache entgegenstehenden Hindernisse wegräumen, die Herbeischaffung (Aufbringung, Bestreitung) einer Sache ermöglichen, etw. beschaffen, auftreiben, aufbringen, rem frumentariam, Caes.: sumptus rei militaris, Auct. b. Alex.: onera, Suet. – 2) etwas in Bereitschaft setzen, explicatur totus adversus infelicem feminam tyrannicae
    ————
    crudelitatis apparatus, Sen. exc. contr. 2, 5. p. 236, 20 K. – 3) eine Person usw. aus einer verwickelten Lage-, aus einer Gefahr befreien, jmd. retten, erlösen, aus der Affäre ziehen, rem publicam (s. Benecke u. Halm Cic. de imp. Pomp. 30): aegrum, Cels.: u. so explicitus ex longa et gravi valetudine, Sen.: virtute suā expliciti, Liv. epit.: da operam, ut te explices, Pompeius in Cic. ep.: explicet se, si potest, ex hac voragine, Lact.: numquam laborant, quem ad modum probent, sed quem ad modum se explicent dicendo, Cic. – m. folg. quo minus u. Konj., ut legatos, quo minus violarentur, fuga explicuerit, Liv. epit. 48. – 4) nach Hinwegräumung aller Schwierigkeiten etw. gleichs. abwickeln, ins reine bringen, zustande bringen, mit etw. zustande kommen, etw. ins Werk setzen, bewerkstelligen, ausführen, vollziehen, a) übh.: elegos, Plin. ep.: bellum, Flor.: iter commode, Plin. ep.: fugam, Liv.: rationes (Rechnungen) meas, Cic.: id negotium, Val. Max.: alcis negotia, Cic.: eius negotia explicare et expedire, abwickeln u. erledigen, Cic.: pulcre ego hanc explicatam tibi rem dabo, Plaut.: consilium, Cic.: mandata, Cic.: praecepta, ausüben, Cic.: u. so suas virtutes, Plaut.: quo facilius sermo explicetur, sich abwickele, verlaufe, Cic. – absol., de hortis explica, wegen des G. bringe die Sache ins reine, Cic. ad Att. 12, 29, 1. – b) eine Schuld usw. abwickeln, ins reine bringen, abma-
    ————
    chen, abtragen, nomen, Cic.: pecuniam, ICt.: illud HS XX et DCCC, Cic.: solutionem, Cic. – 5) durch die Rede gleichs. vor den Augen des Hörers od. Lesers entfalten, entwickeln, erörtern, auseinandersetzen, verdeutlichen, faßlich- oder im einzelnen darstellen, -abhandeln, -ausführen, über etw. sich auslassen, sich aussprechen, nähere Einzelheiten geben, verbum explicare excutereque, deutlich bestimmen u. erklären, Cic.: causas rerum, Cic.: philosophiam, vitam alterius, Cic.: alci scholam aliquam, Cic.: res gestas narrando, Cic.: u. so res (Ggstz. summas res attingere), Nep.: Romanorum imperatores, Nep. – m. folg. indirektem Fragesatz, tu mihi autem quod quaero abs te enoda et quis sis explica, Acc. fr.: non alienum esse arbitror explicare breviter quae mihi sit ratio et causa cum Caesare, Cic.: hoc igitur loco, quamquam a te diligenter est explicatum finis hic bonorum et qui a Stoicis et quem ad modum diceretur, tamen ego quoque exponam, ut etc., Cic. – absol., expl. de aegritudine, Cic.: de rerum natura, Cic. – dah. a) über etwas sich aussprechen = Auskunft geben, sich verständigen, hoc igitur explica, Cic.: hoc mihi explices, Cic.: explicatis consiliis, Liv. – u. b) in einer andern Sprache dem Inhalt nach in freier Übersetzung wiedergeben, erläutern, übersetzen, summorum oratorum Graecas orationes, Cic. de or. 1, 155. – 6) durch Nachdenken oder Nachforschen bei
    ————
    andern ausfindig machen, entziffern, ut non explicarem, quid esset optimum factu, Cic. ep. – Über die Perfektformen explicavi u. (seit Vergil) explicui s. Neue-Wagener Formenl.3 3, 376 u. 377 u. Georges Lexik. d. lat. Wortf. S. 261; über die Supin-Formen explicatum u. (auch bei Cäsar) explicitum s. Neue-Wagener Formenl.3 3, 523 u. Georges Lexik. d. lat. Wortf. S. 261.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > explico

  • 17 induo

    in-duo, duī, dūtum, ere (= ενδύω; Ggstz. exuo), antun, I) eig. = anziehen, anlegen (dagegen amicire = umnehmen, umwerfen), alci tunicam, Cic.: sibi torquem, Cic.: capiti suo personam, Fronto (u. bildl. personam philosophi, Cic.): vestes umeris, Ov.: vestem, Suet.: praetextam, die konsularische Prätexta anlegen (= das Konsulat wirklich verwalten), Plin. pan.: galeas, aufsetzen, Caes.: arma alci, Liv.: capillis induta laurus, Ov.: anulum articulis, Ov., u. bl. anulum, Cic., anstecken: scalas, eine Leiter über den Kopf nehmen, Ov. – im Passiv (gew. im Partiz. Perf.), m. Abl., indui veste, Ter.: socci, quibus indutus esset, Cic.: indutus galeā, Verg.: sancto Caesaris auro, Sil.: indutus duabus quasi personis (Masken, bildl. = Rollen), Cic.: m. Acc., muliebrem amictum induebantur, Heges. 4, 25, 2: ostrinum indutus supparum, Varro fr.: longam indutae virgines vestem, Liv.: pallam inauratam indutus, Cornif. rhet.: indutus chlamydem Tyriam, Ov.: bracas indutus, Tac.: thoracem indutus, Curt.: tunica quam erat induta, Plin. ep.: quidlibet indutus, Hor.: interim nequis quin eius aliquid indutus sies, Plaut. – II) übtr.: A) im allg.: 1) bekleiden = mit etw. umgeben, bedecken, versehen, di induti specie humanā, Cic.: beluae quaedam formā hominum indutae, Cic.: Aegyptus tantis segetibus induebatur, ut etc., Plin. pan.: induere avem, die Gestalt
    ————
    eines Vogels annehmen, Apul.: alci speciem latronis, jmd. als Straßenräuber darstellen, Liv. – homines in vultus ferarum, verwandeln, Verg.: so auch quos scopulis induit, Val. Flacc. – arbor induit se in florem, kleidet sich, hüllt sich in Blüte ein, Verg.: in flore novo pomis se induit arbos, zeigt in der Blüte das Obst, Verg.: cratera coronā, bekränzen, Verg.: vites se induunt uvis, sind umgeben mit usw., voll von usw., Colum.: cum venti se in nubem induerint, sich einhüllten, Cic.: mit Acc., induitur aures aselli, wird versehen mit O., Ov. – 2) gleichs. anziehen, anlegen, a) sich selbst, sich zuteilen, sich aneignen, annehmen (vgl. Bünem. Lact. 2, 16, 3), sibi cognomen, Cic.: illorum sibi nomina, quasi personas aliquas, Lact.: externa vocabula, Lact.: sibi novum ingenium, Liv.: falsam sibi scientiae persuasionem, Quint.: munia ducis, Tac.: mores Persarum, Curt.: imaginem mortis (= somnum), Cic.: proditorem et hostem, die Rolle des V. u. F. übernehmen, Tac.: diversa, verschiedene Gesinnungen annehmen (verschiedenen Parteien angehören), Tac. – u. sich in etw. einlassen, auf etw. eingehen, etw. beginnen, societatem, seditionem, Tac.: hostilia adversus alqm, Tac. – b) einem andern zuteilen, mitteilen, geben, verschaffen, beibringen, verursachen, alci amorem sui, Gell.: vino vetustatem, Plin.: fictam orationem personis, Quint.: eloquentiam pueris, Petron.: maxime po-
    ————
    sitas in affectibus causas propriis personis, Quint. – B) insbes., ind. se in alqd od. se alqā re, sich in etw. verwickeln, in etw. treten, fallen, stürzen, 1) eig.: se in laqueum, Plaut.: se vallis, Caes.: se hastis, Liv. – sese mucrone (al. mucroni), sich in sein Schwert stürzen, Verg. Aen. 10, 682 sg. – 2) übtr., sich mit etw. verflechten, sich in etw. verwickeln, in etw. geraten, se ita rei publicae, ut etc., sich so mit dem St. verflechten usw., Sen. – se in laqueos, Cic.: se in captiones, Cic.: absol., Cic. – ebenso Passiv medial, indui confessione suā, sich in seinem eigenen G. fangen, Cic.: indui in poenas legum, Quint. – Partiz. Perf. Pass. ungew. induitus, Itala (cod. Fuld.) Ephes. 6, 14. – Partiz. Fut. Akt. induiturus, Tert. adv. Prax. 12 (wo Oehler ohne Not induturus).

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > induo

  • 18 opitulari

    помогать, deceptis, non decipientibus iura opitulantur (1. 2 § 3 D. 16, 1. 1. 3 § 8 D. 47, 9);

    opitulatio, помощь, adversus captiones opitul. (1. 1 pr. D. 4, 4)

    Латинско-русский словарь к источникам римского права > opitulari

  • 19 captiō

        captiō ōnis, f    [capio], a deceiving, deception, fraud, deceit: in parvolā re.—A fallacious argument, sophism, quibble, catch: istius generis captiones: dialecticae: quanta in verbis.—An injury, loss: mea captio est, si, etc.
    * * *
    deception/trick/fraud; disadvantage, loss; a sophistry/quibble; right to take

    Latin-English dictionary > captiō

  • 20 dialecticus

        dialecticus adj., διαλεκτικόσ, belonging to disputation, dialectic: captiones.—As subst m., a dialectician, logician.
    * * *
    I
    dialectica, dialecticum ADJ
    dialectical, logical; of process of reasoning (dialectical method of Academy)
    II
    dialectician, Academic philosopher; logician, one who studies logic

    Latin-English dictionary > dialecticus

См. также в других словарях:

  • CAPITONES — apud Arnobium, adv. Gentes l. 5. Ergo dicendum est quosdam Captiones, silunculos, frontones etc. sunt quibus caput solitô vastius. Glossae veteres: Capito, κεφαλίων. Plautus vero duros Capitones facete appellavit parasitos quod ollas sibi in… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • enveloper — Enveloper, Conuoluere, Inuoluere, Obuoluere, Circumplicare, Implicare, Impedire. Enveloper une playe, Vulnus alligare. Enveloper et empestrer aucun, In tricas aliquem coniicere. S enveloper et entoüiller en tromperies, Inducere se in captiones. S …   Thresor de la langue françoyse

  • minorité — I. Minorité. Excuse de minorité, AEtatis patrocinium, Perfugia aetatis. Budaeus. II. Minorité, voyez Mineur. Sur le temps de prescription {{o=presciption}} faut deduire le temps de minorité, ou, Prescription ne court point pendant minorité, Vsu… …   Thresor de la langue françoyse

  • surprinse — Surprinse, Deprehensio. Prendre par surprinse, Intercipere. Surprinses, Chicaneries, Tromperies qui se font en proces, Oppressiunculae, Forenses captiones, vel oppressiones, Captiunculae forenses, Fori decipulae. Bud. Brasser quelque surprinse en …   Thresor de la langue françoyse

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»